Hallux valgus…Hallux varus…Hallux rigidu. Czyż ta „wyliczanka” nie przypomina Wam zaklęć wypowiadanych przez czarownicę podczas sporządzania magicznych mikstur? Oczywiście większość z nas bez trudu powie, że nie są to żadne zaklęcia, lecz zaburzenia, które obejmują duże palce stóp.

   Zdarza się, że w trakcie wizyty w sklepie obuwniczym słyszę od innych klientów, że model buta, który im się wyjątkowo podoba nie jest dla nich odpowiedni, bo mają haluksy. Niestety muszę Was zmartwić – wszyscy mamy halluksy, ponieważ hallux jest łacińskim słowem oznaczającym duży palec  stopy. Dopiero drugi człon nazwy wskazuje na deformację. Ponieważ większość osób cierpiących z powodu deformacji palucha nigdy nie zgłosi się do podologa, dlatego w tym wpisie spróbujemy wyjaśnić czym są poszczególne rodzaje zmian w obrębie dużego palucha i w jaki sposób z nimi walczyć.

Hallux valgus

Hallux valgus jest deformacją, którą pacjenci w obawie przed skierowaniem na zabieg operacyjny, bardzo często ignorują. Niestety do lekarza trafiają zwykle w ostrych stanach. Deformacja ta rozwija się przez długie lata i polega na tym, że duży palec stopy zwraca się do wewnątrz, w kierunku pozostałych palców, a jego staw wystaje i staje się obrzęknięty. Hallux valgus pojawia się najczęściej między czterdziestym a pięćdziesiątym rokiem życia, ale osoby dotknięte tą deformacją pracują na jej wykształcenie przez wiele lat. Główną przyczyna palucha koślawego jest noszenie nieodpowiedniego obuwia nierzadko połączone z nadwagą lub zmianami o charakterze reumatycznym. Więcej informacji o tej deformacji znajdziecie w osobnym artykule Dlaczego Hallux valgus jest dużym problemem dla naszych stóp?

Wiele osób dotkniętych deformacją typu Hallux valgus traktuje tą przypadłość, zwłaszcza w początkowej fazie, za efekt typowo estetyczny, który dotyczy wyłącznie dużego palca. Niestety jest to błędne myślenie. Nieprawidłowe ustawienie dużego palca ma wpływ również na inne kości, stawy i więzadła znajdujące się w stopie. Rozwijająca się deformacja prowadzi z czasem do występowania nieprzyjemnego bólu, a w dłuższej perspektywie do dodatkowych komplikacji, na przykład do płaskostopia.

Hallux varus

   Zupełnie innym rodzajem deformacji jest Hallux varus. Deformacja szczeliny sandałowej, jest przypadłością odwrotną do Hallux valgus. Powikłanie to występuje znacznie rzadziej,  znany również jako deformacja szczeliny sandałowej, jest deformacją dokładnie odwrotną do hallux valgus. Jest to rzadsze powikłanie, które powstaje, gdy duży palec u nogi jest odwrócony od pozostałych palców.

Hallux varus jest definiowany jako przyśrodkowe odchylenie dużego palca w stawie śródstopno-paliczkowym, które występuje w trzech płaszczyznach: supinacji, odchylenia przyśrodkowego i szponowatości dużego palca. Może być wrodzone lub nabyte. Deformacja może się także pojawić jako powikłanie po zabiegu korygującym Hallux valgus lub w efekcie chorób neurologicznych stóp.

Radzenie sobie ze sztywnym dużym palcem u nogi polega na rehabilitacji lub innych zabiegach, jeśli są one konieczne.

Hallux rigidus

Trzecim typem deformacji w obrębie dużego palucha jest hallux rigidus, znany również jako sztywny duży palec u nogi. Hallux rigidus  pojawia się najczęściej z powodu wrodzonych predyspozycji, a także w następstwie kontuzji obejmujących duży palec stopy. Artroza stawu prowadzi następnie do zwężenia szpary stawowej, a także do utraty chrząstki na powierzchniach stawowych, na których tworzą się wyrośla. W konsekwencji dochodzi do sztywności i ogólnego ograniczenia ruchu w stawie. Mobilność stawu staje się szczególnie ograniczona w ruchach ku górze, co między innymi utrudnia prawidłowe chodzenie. Oprócz nieprzyjemnego bólu w kolejnych etapach powstają widoczne bolesne narośla pod skórą, a także owrzodzenia na powierzchni skóry.

Leczenie Hallux rigidus może być prowadzone na dwa sposoby. Pierwszy obejmuje leczenie zachowawcze, które polega na rehabilitacji, noszeniu wkładek ortopedycznych, skarpetek wyrównujących stopę oraz przyjmowaniu leków przeciwzapalnych. Jeśli ten sposób leczenia nie pomaga i choroba się pogłębia, konieczna jest operacja, która pozwoli na wyleczenie deformacji  i skorygowanie przyczyny choroby.

Jak zapobiegać haluksom?

Niezależnie od tego, na który rodzaj deformacji cierpisz, powinieneś pamiętać, że najlepszym rozwiązaniem wielu medycznych schorzeń jest profilaktyka. Profilaktyka obejmuje przede wszystkim  regularny ruch, noszenie odpowiedniego obuwia, odpoczynek umożliwiający regenerację, nie przeciążanie stóp, a także noszenie skarpet wspomagających utrzymanie odpowiedniego położenia dużego palca i całej stopy. Jako jeden z nielicznych producentów możemy się poszczycić pozytywnymi opiniami dotyczącymi wykorzystania skarpetek w profilaktyce halluksów.